Als het maar beweegt

Nederland gaat steeds later met pensioen. Dat zal ook op mondiale schaal moeten gebeuren. Want de wereld veroudert zienderogen.

Een bizarre week eindigde woensdag met een pauze voor de heffingen die president Trump had aangekondigd. Niet de aandelenbeurs, maar de markt voor staatsleningen bleek nét iets sterker dan het Witte Huis, ziet Maarten Schinkel.

De rentes lopen flink op, nu de EU Europa veel geld voor defensie uittrekt en begrotingstekorten en staatsschulden zullen toenemen. Begerige blikken richten zich op Frankfurt. Kan de ECB niet een beetje helpen?

Het Amerikaanse beleid met wel of geen invoertarieven en het al dan niet opzeggen van veiligheidsgaranties lijkt lukraak. Maar er zit een plan achter, of dat nu hout snijdt of niet. Hoofdrolspeler: de dollar.

Moeten we in de komende economische strijd met de VS dan maar meer op de Amerikanen gaan lijken? Hoeft niet. Het idee van welvaart in Europa en de VS is ook een kwestie van traditie en smaak.

Hoe plak je een prijs op chaos? Niet, zo lijken de financiële markten te beslissen. Ze zijn doodstil. Voorlopig dan.

De introductie van het Chinese AI-model DeepSeek joeg deze week een korte schokgolf door de beurzen. Want er zit wel érg veel Amerikaans zelfvertrouwen in de koersen. En dat maakt nerveus.

De hoge invoertarieven die aanstaand president Trump voornemens is, kunnen zorgen voor hogere inflatie. In de VS maar, als Europa terugslaat, ook hier. En in Nederland waren de inflatievooruitzichten al niet al te best.

De Europese Centrale Bank bepaalt één gemeenschappelijke rente voor alle eurolanden samen. Maar die rente wordt nu voor Nederland te laag om de hoge inflatie tegen te gaan.

Het gaat niet goed met de Chinese economie, nét nu de VS onder Trump op het punt staan zeer hoge invoerheffingen op te leggen. Vertroetelen van de Chinese consument kan uitkomst bieden.

Knaagt Trump straks als president ook aan de onafhankelijkheid van de Amerikaanse centrale bank? Als hij geduld heeft, hoeft dat misschien al niet meer.

China en de VS hebben van alle economische machtsblokken, Japan uitgezonderd, de grootste overheidsschuld. Vooral onder Trump kan het in Amerika nog erger worden.

Huizen en appartementen zijn in Nederland enorm in prijs gestegen, maar niet alleen hier. Als je kijkt naar het Europese gemiddelde, beweegt de prijsstijging zich gewoon in de middenmoot.

Zijn de beurzen de grootste permanente opiniepeiling die er is? Aan de vooravond van de Amerikaanse verkiezingen, waar enorm veel van afhangt, is die vraag begrijpelijk.

Ook nadat de economie wat afkoelde, blijft de arbeidsmarkt witheet. De krapte daar gaat voorlopig niet weg. En misschien wel nooit.

Nadat het onder Rutte flink was gekrompen, neemt het aandeel van de overheid in de economie onder het nieuwe kabinet weer toe.

Als het Centraal Planbureau gelijk krijgt, dan ligt de Nederlandse inflatie nog jarenlang boven de vereiste 2 procent. En dat maakt de begroting nog complexer dan zij al is.

De staatsschuld van de industrielanden dreigt uit de hand te lopen, óók in de VS. Maar wat als Trump dezelfde tactiek toepast als bij zijn probleembedrijven?

Volgens plan bezuinigt het aanstaande kabinet structureel 2,4 miljard op ontwikkelingshulp. Slecht idee, al zijn veel landen in het Mondiale Zuiden inmiddels best in staat zelf ook bij te dragen – onbaatzuchtig dan.

Computerchips zijn een geopolitieke factor van betekenis aan het worden. Mede door de exploderende vraag naar rekenkracht door de opkomst van AI versnelt die ontwikkeling alleen maar.

Een verwoestende oorlogsrecessie zou Rusland in de armen drijven van China, verwachtte het Westen twee jaar geleden. De recessie kwam er nauwelijks, maar die Chinese toekomst dreigt meer dan ooit.

Zelden steeg de hypotheekrente zo snel en sterk als in de afgelopen twee jaar. Maar de huizenmarkt is allang van de schrik bekomen en trekt weer flink aan. Is het monetair beleid van de centrale banken nog wel zo effectief?

Voor Amerikaanse toeristen is Europa goedkoop, geholpen door de sterke dollar. Kan die nog sterker? Het beleid van president Biden doet steeds meer denken aan dat van zijn voorganger Reagan. En toen ging de dollar écht door het dak.

Op de beurs doet de Europese defensiesector het fantastisch. Maar Duitsland en Nederland liggen dwars bij plannen voor gezamenlijke financiering van de Europese defensie-renaissance. Dat is niet helemaal oprecht.

Geld maakt niet gelukkig? Integendeel: hoe meer je verdient, hoe blijer je bent. Dat effect loopt door bij hoge inkomens. En het leven lacht loterijwinnaars toe, ook bij enorme prijzen.

Het gaat uitstekend met de Amerikaanse economie, maar president Biden profiteert daar in zijn verkiezingsstrijd met Donald Trump vrijwel niet van. Heeft de Amerikaanse kiezer wat anders aan het hoofd? Of vermoedt hij dat de groei grotendeels kunstmatig is?

Ja, de inflatie gaat naar beneden. Maar heel snel gaat dat niet, en misschien ook niet zo diep. Dat is de prijs die we gaan betalen als iedereen zich terugtrekt binnen de eigen grenzen.

Microsoft lapt wat kleingeld bij het instappen in Europese AI en Apple veegt een reuzenboete van Brussel als een stofje van de schouder. Kan Europa nog wel op tegen het financiële geweld van Big Tech uit de VS? Door Maarten Schinkel